Driedimensionale meting , v. (-en) threedimensional measurement ,
die dreidimensionale Messung , la mesure tridimensionelle
In het algemeen een ruimtelijke meting, waarbij steeds drie coördinaten nodig zijn om de liggingen van de meetpunten te karakteriseren.
Wordt in plaats van over „driedimensionaal" gesproken over „ 3D-", in samenstelling met
termen zoals „meting", „meetmachine", „meettechniek" en dergelijke, dan doelt men gewoonlijk op coördinatenmeters. Om deze te kunnen toepassen moeten de meetstukken wel binnen het meetgebied van de coördinatenmeter vallen.
Als dat niet het geval is, kan men geschikt gebruik maken van theodolieten. Bij voorbeeld in de vliegtuigindustrie doet die situatie zich voor bij heel grote onderdelen, of bij reeds aangebouwde onderdelen. Ook voor het meten van vervormingen onder belasting, zoals bij voorbeeld optreden in vliegtuigvleugels bij het tanken, zijn theodolieten de aangewezen meetinstrumenten. In dit verband kan men ook denken aan antennereflectoren, waarvan de vorm afhankelijk is van de stand (zwaartekracht!), de temperatuur en de windkracht.
Het principe van de theodolietenmeting berust op het verrichten van contactloze hoekmetingen, waarbij de waarnemingen on-line met een computer omgerekend worden naar de (veelal cartesiaanse) coördinaten van een beschouwd voorwerpspunt. Zo'n punt wordt door enkele theodolieten in het vizier genomen, waarna uit de bijbehorende hoeken samen met enkele vooraf bepaalde basisgegevens de gezochte coördinaten berekend kunnen worden.
Toen deze meetmethode geïntroduceerd werd, in het begin van de jaren tachtig, was de verwerkingskracht van computers nog zo gering dat slechts met twee theodolieten gewerkt kon worden, teneinde de berekeningen binnen een tijdsbestek te houden dat niet storend was voor de nauwkeurigheid van de meting. Inmiddels is dat aantal gestegen tot acht, zodat ook van grote en min of meer grillig gevormde objecten de voorwerpspunten door meerdere theodolieten in een meetopstelling tegelijkertijd gezien kunnen worden. Bijgevolg zijn de meetresultaten nauwkeuriger, honderdsten van millimeters zijn meetbaar in een meetgebied van vele meters. Bovendien verlopen de metingen ook sneller omdat het tijdrovende verplaatsen en afstellen van de theodolieten, wat in feite neerkomt op het telkens inrichten van een nieuwe meetopstelling, tot een minimum beperkt wordt. En ook deze hogere werksnelheid komt de nauwkeurigheid ten goede, omdat in het kortere tijdsbestek de omgevingsomstandigheden en belastingcondities beter in de hand zijn te houden.
Aldus is een mobiele en flexibele meetmethode ter beschikking gekomen, die universeel is en nauwkeurig, en nog snel ook. Het toepassingsgebied breidt zich snel uit, niet in de laatste plaats door de mogelijkheid om industriële robots zoals las- en montagerobots te controleren op de coördinaten van de punten alwaar deze hun handelingen uitvoeren.
Vorige pagina